Stotteren in een positief licht

Dat stotteren je niet hoeft te belemmeren en dat er ook een positieve kant aan zit, vertelt Rik, docent aan een middelbare school.

Had je zelf last van het stotteren tijdens je middelbare schoolperiode?

De middelbare schoolperiode is altijd een tijd waarin je je eigen identiteit koppelt aan die van anderen en hoe anderen jou zien. Pubers willen, over het algemeen genomen, niet anders zijn dan anderen.
Het stotteren maakte dat lastig omdat ik daardoor wel ‘anders’ was dan anderen. Tegelijkertijd is het de tijd waarin je jezelf leert ontdekken en voor mij was het de tijd waarin merkte dat ik het fijn vond om voor een groep te staan. In combinatie met stotteren zorgde dat voor wat uitdagingen.
Natuurlijk waren er pesterijen en plagerijen van schoolgenoten, maar ik had gelukkig een vriendengroep die mij accepteerde zoals ik was en het zelfs voor mij opnam. Dat heeft een groot verschil gemaakt.

Heb je logopedie of stottertherapie gevolgd?

Ik heb op de basisschool standaard logopedie gevolgd, zonder veel succes. Op de middelbare school heb ik de Hausdörfertherapie gevolgd, die mij vooral geholpen heeft in het accepteren van het stotteren. Ook ben ik door deze therapie iets vloeiender geworden.

Heeft het stotteren je belemmerd in je studiekeuze en werk?

Nee, niet echt. De keuze voor de studie Geschiedenis was snel gemaakt, daar ligt immers mijn passie. Over de beslissing om het onderwijs in te gaan heb ik heel goed moeten nadenken, wat juist heeft gemaakt dat ik er bewust voor gekozen heb.

Ik kan me voorstellen dat het vermoeiend kan zijn om veel te praten als docent. Hoe ervaar jij dat?

We hebben vaak het beeld van de klassieke docent, die voor de klas staat, uitleg geeft en leerlingen die aantekeningen moeten maken. Dat past niet bij mij. Ik zie mijzelf meer als een begeleider van de leerlingen dan iemand die klassikaal les staat te geven. Het stotteren helpt mij hierdoor juist om een meer persoonlijke band met leerlingen op te bouwen.

Kom je zelf wel eens leerlingen tegen die stotteren? Geef je ze dan advies?

Tot nu toe heb ik geen leerlingen gehad die zelf stotterden, maar wel leerlingen die andere uitdagingen in hun leven hebben. Door zelf te doen wat ik leuk vind en mij niet te laten tegenhouden door mijn stotteren, laat ik aan hen zien dat zij ook kunnen worden wat ze willen. Dit maak ik niet zo expliciet, maar toon ik aan hen door gewoon mijn ding te doen.

In de leeftijd van 12 tot 16 jaar is de groepsdruk best groot. Hoe reageren leerlingen als ze voor het eerst les krijgen van jou?

Leerlingen zijn de eerste week vaak wat afwachtend, ze kennen het immers niet.
Later komen de vragen: waarom ik stotter, hoe het eigenlijk werkt, of het niet lastig is soms.
Na een aantal weken zijn leerlingen er eigenlijk wel aan gewend en weten ze dat het gewoon bij mij hoort.

Het is meestal ook een leeftijd om uit te gaan en te daten. Hoe was dat voor jou? Vond je het lastig omdat je stotterde?

Ik ben niet iemand die in een café gemakkelijk op iemand afstapt. Of dat door het stotteren komt weet ik niet, maar dat is niet wie ik ben. Voor mij was een datingsite een uitkomst. Wel had ik in mijn profiel staan dat ik stotter, zodat personen met wie ik op date zou gaan niet verrast zouden worden.

Stotteren wordt nogal eens als negatief ervaren. Zie jij ook een andere kant daarvan?

Zeker, ik geloof dat stotteren ook als iets positiefs gezien kan worden. We leven in een samenleving waarin alles snel, sneller, snelst moet. Een persoon die stottert heeft wat meer tijd nodig en ik geloof dat dit juist voor een beetje rust kan zorgen. De luisteraar wordt gedwongen de tijd te nemen en een moment stil te staan in de jachtigheid van het leven. Daarnaast hoeft stotteren geen onoverkomelijk obstakel in je leven te zijn. Natuurlijk, het is soms vervelend en er zijn altijd mensen die nare reacties geven. Maar wanneer je zelf een positieve instelling hebt, kun je hiermee leren leven. Ik probeer mijn stotteren vaak te ‘omdenken’, er op een andere manier naar te kijken.

Een voorbeeld: stotteren maakt je ‘anders’ en wijkt af van het ‘normale’. Dat kun je als iets negatiefs zien. Of je zegt, stotteren maakt mij uniek. Je omarmt je ‘anderszijn’ en maakt er iets positiefs van.
Toen ik ging solliciteren voor een baan als docent Geschiedenis wist ik dat ik iets in mijn CV en motivatiebrief moest hebben waardoor ik eruit zou springen. Anders belandde mijn brief ergens onderaan een stapel. Daarom heb ik er voor gekozen mijn stotteren prominent naar voren te laten komen, zodat mijn brief zou opvallen. En ja, ik heb de baan gekregen.