De knoop in het stotterende kind

Als ik als kind had geweten wat ‘stotteren’ nu precies was dan zou ik mij niet zo machteloos hebben gevoeld. Vaak kwam de gedachte bij mij op dat het maar beter zou zijn als ik helemaal niet kon praten. Dan was het duidelijk naar mijzelf maar ook naar de anderen toe. Ik begreep niet waarom ik blokkeerde in mijn spraak wanneer ik toch zo mijn best deed om niet te stotteren. 

Onbegrip naar mijzelf en onbegrip vanuit de omgeving. Op die momenten voelde ik mij als kind eenzaam en intens verdrietig.

Wat verandert er in het gevoelsleven van een kind wanneer het signaal wordt opgepikt dat zoals het praat ‘verkeerd’ is? Het kan gaan denken dat het zelf verkeerd is; spraak is de verbinding van je innerlijke wereld met de buitenwereld. Het koppelt onbewust zijn gevoel van eigenwaarde aan het stotteren. 

Het kind gaat zich focussen op zijn spraak en zijn best doen om ‘goed’ te praten. Het spant zich bewust in om ‘mee te helpen’ de woorden er goed uit te krijgen en van een automatisme waar niet bij nagedacht hoeft te worden verandert zijn kijk op spraak in iets wat door wilskracht tot stand moet komen. Het staat voor een onmogelijke opgave.

Natuurlijke spraak gebeurt zonder bewuste inmenging, moeiteloos, het is er; spraak wordt gedaan voor je, door je natuurlijke intelligentie.
Net zoals lopen voor je wordt gedaan, zonder vooraf te bedenken hoe het ook al weer gaat. Een seintje van de hersenen is genoeg om van A naar B te lopen. Je wordt gelopen; een automatisme waarop je hebt leren vertrouwen met vallen en opstaan.

Ook praten leer je met vallen en opstaan. Een ingewikkeld proces wat niet meteen moeiteloos zal gaan. Tot het op een punt komt waar al het geleerde bij elkaar komt en de bewuste controle los wordt gelaten en het vanzelf stroomt; een Zen-gebeuren.

De natuurlijke spraak zit in het kind. Stotteren ontwikkelt zich in contact met anderen. In contact met anderen ging ik mijn best doen om niet te stotteren omdat dat werd afgewezen. Het inzicht ontbrak. 

Als ik alleen was vertelde ik mijzelf hele verhalen zonder angst om te gaan stotteren. Wat er in mij op kwam werd moeiteloos omgezet in spraak. Ieder kind dat stottert weet dat er niets mis is met zijn taal/spraakmechanisme.

Het aanleren van een spreektechniek kan natuurlijke spraak in de weg staan omdat er ook dán bewuste controle wordt uitgeoefend op het spraakmechanisme terwijl dat juist hetgeen is wat je moet afleren. Dit kan een averechts effect hebben omdat iedere bewuste bemoeienis met een automatisme een ontregelende werking heeft.

Ontwikkelings stotteren is geen bron voor bezorgdheid. De werkelijke worstelingen komen als een kind zijn spraak, dus ook zichzelf, gaat onderdrukken om het goed te doen. Ieder kind wil het goed doen om zich geliefd te voelen. De logica van een kind. 

De wetenschappelijke benadering is gericht op het vinden van een tastbaar bewijs waardoor stotteren ontstaat; “Stotteren ontstaat doordat er iets mis gaat met de aansturing (vanuit de hersenen) van de zenuwen en de spieren die te maken hebben met spraak- en taalprocessen”. 

Zwak aangelegde timing?

Mijn eigen ervaring is dat spreekangst het hele spraakmechanisme ontwricht omdat je zelf in de cockpit gaat zitten zonder vliegbrevet.  
Dat kan je pas achteraf zien als je eenmaal weer aan de grond staat en beseft dat het vliegtuig volledig veilig op de automatische piloot vliegt. Jij bent helemaal geen piloot ook al dacht je dat wel te moeten zijn.

Het gevoel van onmacht wat een kind dat stottert ervaart zal minder worden wanneer het een uitleg krijgt wat stotteren is. Het zal zich minder slachtoffer voelen omdat ‘stotteren,’ van een ongrijpbaar ‘ding’ wat hem overkomt, getransformeerd wordt naar het begrijpen waardoor spreken soms zo’n gevecht is. Zijn gevoel van eigenwaarde herstelt wat zijn weerbaarheid vergroot tegen ondermijnende factoren.

Vertrouwen moet hersteld worden. Zowel bij het kind als bij de omgeving. Geloof in het natuurlijke spraaksysteem dat werd ontregeld door angst. 

Deze kijk op stotteren maakt het ongrijpbare grijpbaar en begrijpbaar. 

Speechfullness
Speechfullness oefeningen zijn bijzonder waardevol om de oude overtuiging ‘ik kan niet praten’ te vervangen door de ervaring van natuurlijk spreken. 
Het zijn meditaties waarin je jezelf begeleid in natuurlijk ontspannen spreken. Als je alleen bent lees je jezelf de teksten hardop voor en word je ontspannen spraak tegelijkertijd ervaren. Wat je doet en ervaart spreek je op hetzelfde moment uit. Ontspannen spreken komt dus drie keer als waarheid bij je binnen: je leest het, je spreekt het uit en je ervaart het. Zonder je bewuste denken.
Zie onderstaand voorbeeld;

“Je kan opmerken dat de klanken een vanzelfsprekend gevolg zijn van je intentie om jezelf hardop voor te lezen. Vanuit de intentie om jezelf hardop voor te lezen, ontstaat spraak automatisch. Dat wordt niet door jou gemaakt. De bewegingen ontstaan omdat jij het laat gebeuren door je voornemen om hardop voor te lezen. 

Je kan het vergelijken met een bal in de palm van je hand die je wilt laten vallen zodat het van de helling de vallei in rolt. Je laat hem los en de bal rolt. Jijzelf laat hem niet vallen maar je laat hem alleen maar los. De zwaartekracht laat hem vallen. Niet jij. Jij doet dat vallen niet. Jij doet dat rollen niet. Jij laat de bal alleen maar los. Vanaf het moment dat de bal je hand niet meer aanraakt doet de zwaartekracht de rest. De zwaartekracht doet het vallen en het rollen. Het enige wat jij doet is de bal loslaten. De rest gebeurt. De bal rolt van de helling naar beneden. Alles wat er voor het vallen en rollen nodig is is er al: een bal, een berg, een helling en de zwaartekracht. Je bent je bewust van het rollen, maar je bent niet de ‘doener’ van het rollen. Jij hoeft daar niets aan te doen. Het ‘zwaartekracht-systeem’ doet dat rollen voor je.

Net zoals het ‘zwaartekracht-systeem’ doet je spreeksysteem de rest vanzelf. Het is ongelofelijk en Jij hoeft alleen maar te besluiten om jezelf hardop voor te lezen en het jezelf toelaten dat het gebeurt. De rest gebeurt vanzelf. Wonderlijk. Je kan het ervaren als je je ontspannen soepele spreeksysteem hardop verder laat lezen. 

Observeer tijdens de volgende zinnen dat jij alleen maar de symbolische bal los laat en dat de klanken vanzelf komen vanuit je spreeksysteem. Ervaar dat het niet meer is dan dat. Besef de prachtige simpelheid van dit gegeven. Je bewuste besluit om deze zin hardop voor te lezen is voldoende om het te laten gebeuren. Het vloeit moeiteloos voort uit je intentie om verder te lezen. Spraak gebeurt vanzelf zodra jij het laat gebeuren.”